Wat je moet weten over de cao

De collectieve arbeidsovereenkomst (cao): wat is het?

Een collectieve arbeidsovereenkomst (cao) is een schriftelijke overeenkomst tussen werkgevers en werknemers waarin afspraken worden gemaakt over arbeidsvoorwaarden. De afspraken in de cao gelden voor alle werknemers binnen een bepaald bedrijf of sector. Een cao die geldt voor een hele bedrijfstak of sector wordt een bedrijfstak-cao genoemd. Veel grote bedrijven hebben een eigen cao: een ondernemings-cao.

De cao en de arbeidsovereenkomst

Naast de cao kun je als werknemer persoonlijke afspraken met je werkgever maken. Die afspraken worden vastgelegd in een arbeidsovereenkomst en gelden alleen voor jou. Als afspraken uit de arbeidsovereenkomsten niet kloppen met afspraken uit de cao, dan geldt de cao.

Wat staat er in een cao?

In een cao staan afspraken over arbeidsvoorwaarden. Denk daarbij aan afspraken over:

• Werktijden
• Salaris, zoals de loonschalen
• Vakantiedagen
• Pensioenregelingen
• Regels voor overwerk, ziekte en ongevallen
• Veiligheid van de werknemer
• Ontslagregelingen, zoals de opzegtermijn
• Zwangerschapsverlof en ouderschapsverlof
• Scholing

Cao-afspraken vs. Wettelijke afspraken

Er bestaan veel algemene wetten over arbeidsvoorwaarden. Maar wanneer er een cao is, dan geldt die in plaats van de wet. Over het algemeen staan er in een cao betere afspraken over arbeidsvoorwaarden dan in de wet. Zo kan het loon in een cao hoger zijn dan het minimumloon en kunnen werknemers meer vakantiedagen krijgen dan het wettelijke minimum. Belangrijk om te weten is dat de afspraken in een cao nooit in strijd mogen zijn met de wet. Het loon in een cao mag bijvoorbeeld niet lager zijn dan het minimumloon. Wel zijn er wetten die bepalen dat een cao van wettelijke regels mag verschillen.

De cao-onderhandelingen: hoe werkt het?

Voor de ontwikkeling van een nieuwe cao zijn onderhandelingen nodig tussen vakbonden, werkgevers en werkgeversorganisaties. Maar hoe gaat dit proces precies in zijn werk en wat is de rol van de leden van het CNV?

Leden bepalen het uitganspunt bij cao-onderhandelingen

Het CNV stelt de wensen van zijn leden bij cao-onderhandelingen voorop. Als lid heb je dus een belangrijke stem. Je kunt je uitspreken over welke arbeidsvoorwaarden je verbeterd wilt hebben. Bijvoorbeeld het loon of de opleidingsmogelijkheden.

Het principeakkoord

Met het ledenvoorstel als uitgangspunt onderhandelt een vakbondsbestuurder met de werkgever of werkgeversorganisatie. Vaak zijn er meerdere overleggen nodig om tot een cao-akkoord te komen. Als er een akkoord tussen de vakbond, werkgever en werkgeversorganisatie is, dan spreek je van een principeakkoord. De vakbondsleden geven aan of ze het cao-akkoord steunen. Wordt het akkoord afgewezen, dan volger er nieuwe cao-onderhandelingen.

Het onderhandelingsresultaat

Lukt het niet om op alle punten goede afspraken te maken? Dan eindigt een cao-onderhandeling met een onderhandelingsresultaat. Dit resultaat wordt voorgelegd aan de vakbondsleden. Het overleg kan ook leiden tot een eindbod: een bod van de werkgever dat voor de vakbond niet voldoende is.

Wanneer wordt er gestaakt?

Cao-onderhandelingen kunnen erg lastig zijn. Soms liggen de eisen vanuit de werkgever en werknemers ver uit elkaar. Dan kunnen de onderhandeling maanden of jaren duren. Soms is het nodig om de werkgever met acties onder druk te zetten. Bijvoorbeeld met stakingen. Als je als vakbondslid staakt, ontvang je geen loon van je werkgever maar een uitkering uit de stakingskas van de vakbond.

Het algemeen verbindend verklaren van een cao

Wordt er een cao-akkoord bereikt? Dan verklaart de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid de cao algemeen verbindend. Dit betekent dat de cao geldig is voor alle werkgevers en werknemers die binnen de cao vallen. Ook als je geen lid bent van een werkgeversorganisatie of vakbond.