Systeemschapen

Column Vera Koppenrade (42), psycholoog en eigenaar bureau studievoorlichting in Amersfoort, komt uit Schooljournaal 2 van 6 maart 2020

‘Hé juf, waarom moeten we zoals altijd om half negen op school zijn, terwijl de online les pas om negen uur begint?’, wil een leerling in de tweede week van de lockdown weten. Wat een geweldige vraag. Dat heeft corona wel blootgelegd, dat we best grote systeemschapen zijn. We denken dat het moet, dus doen we het. Maar er zijn veel meer wegen die naar Rome leiden. Hoe mooi is het niet dat er ondanks alle vervelende momenten toch heel mooie dingen kunnen ontstaan op niet gebaande paden. Lekker schaatsen bij ijskoud weer, ontstane ruzies bijleggen omdat we op een te klein oppervlak met elkaar moeten leven, zoveel mogelijk zelfstandig werken, positief blijven, doelen blijven stellen onder dubbelzinnige omstandigheden. Want hoe weet je wat belangrijk is en wat niet? Dat is toch wel de grootste les die vooral jongeren nu voor hun kiezen krijgen.

En dat is lastig. De lockdown doet een groot beroep op hen. Socialiseren en identiteitsontwikkeling staan in de vriezer. En in plaats van contact zoeken via teams of zoom zien leraren vaker het plafond van hun leerlingen dan ze zouden willen. Het belang van echt contact maken en er voor iemand zijn in levende lijve, wordt steeds duidelijker.

’Het belang van contact in levende lijve wordt steeds duidelijker’

Onlangs ben ik begonnen als flexstudent aan de pabo. Daar word ik regelmatig geconfronteerd met hoe je als student te maken hebt met het systeem en dat je af en toe letterlijk gereduceerd wordt tot een nummer. Voor mij is dat een kwestie van wennen en vaker over mijn irritatiespier heenwrijven om ongemakkelijke situaties te voorkomen. Maar hoe zit dat met die generatie die nu ineens een sprong moet wagen naar de brugklas of naar het beroepsonderwijs of naar het hoger onderwijs? Jongeren die nog niet eens echt weten wie ze zijn?

Deze pandemie laat feilloos de zwakke plekken van het oude systeem zien. Terwijl docenten er op allerlei manieren fantastisch mee omgaan door bijvoorbeeld los te laten of om te denken, laten ze hun leerlingen op hun eigen niveau stralen. Jammer dat de media en de mensen in Den Haag dat onvoldoende opmerken en spreken over achterstanden, verloren generaties en lage slagingspercentages. Zijn wij nou echt systeemschapen? Het systeem is als een stevig gebouw met een goede fundering en sterke muren. De coronamaatregelen leggen echter wat essentiële gebreken in ons gebouw bloot. Waar moet je als jongere heen als de fundering afbrokkelt, terwijl de muren op je afkomen en je tegen je plafond aan zit?