Vak apart

Bas van Leeuwen (39, kalend) is manager bij de provincie Zuid-Holland. Daarnaast is hij gemeenteraadslid en vicefractievoorzitter voor D66 in Haarlem. Ronald Derks (43) is gemeentedirecteur in Delft. Ze zijn als ‘De Ideale ambtenaar’ actief als trainer, spreker en adviseur.

Ken je dat? Je bent op vakantie en iemand vraagt wat voor werk je doet. Vol overtuiging roepen wij dan: ‘Ambtenaar!”. De reacties kunnen sterk verschillen. 'Zo, dan kan je mooi bijverdienen', doelend op smeergeld of steekpenningen. Of mensen spreken hun verbazing uit omdat we niet voldoen aan hun stereotype van een ambtenaar: degelijk, precies en misschien een beetje saai. Het ambtenaarschap roept in elk geval een sterk beeld op. Dat is ook niet zo gek, want als ambtenaar hebben we een bijzondere rol in de samenleving.

De samenleving verandert doorlopend en de overheid verandert mee. Dat is geen gemakkelijke opgave, ook niet voor een individuele ambtenaar. Als ambtenaar kan je gelukkig gebruik maken van de lessen van vele denkers over de overheid. Bestuurskundigen onderzoeken al meer dan 100 jaar wat de rol van de overheid is. Je zou kunnen denken dat deze wetenschap niks met jouw werk te maken heeft, maar niets is minder waar. Als je door de bril van een bestuurskundige kijkt naar wat een ideale ambtenaar is, zie je welke waarden, competenties en vaardigheden belangrijk zijn en hoe dit veranderd is in de afgelopen eeuw. Wij vereenvoudigen dit door drie rollen te onderscheiden: de Bureaucraat, de Ondernemer en de Verbinder. Door te accepteren dat er op hele verschillende manieren naar jouw rol als ambtenaar kan worden gekeken, kan je je vak als ambtenaar nog beter invullen.

'Mensen spreken hun verbazing uit omdat we niet voldoen aan hun stereotype van een ambtenaar'

De Bureaucraat blinkt uit in rechtmatig, secuur, transparant en neutraal handelen. De Ondernemer gaat in het werk resultaat- en klantgericht, efficiënt, effectief en meetbaar aan de slag en de Verbinder is een ster in faciliteren, inspireren, verbinden en samenwerken. Deze drie rollen doen ertoe en bestaan naast elkaar, ook al zijn ze in de tijd na elkaar ontstaan. En de kunst is om alle drie de rollen te kennen, in te zetten en te combineren. Gelukkig bestaat er niet één ideaal profiel. Alle uiteenlopende functies, vraagstukken en contexten vragen natuurlijk net wat anders. Ambtenaar zijn is een vak, welke naam of juridische status je het ook geeft. Een vak waar je beter in kan worden door - naast de inhoudelijke aspecten van het werk - ook te kijken naar de lessen uit de bestuurskunde. Wees trots op het vak van ambtenaar en werk aan je vakmanschap!