[caption id="attachment_17192" align="alignleft" width="300"] Foto: Arie Kievit[/caption]
Door corona wordt het uiterste gevraagd van het zorgpersoneel. En omdat het lastig is nieuwe aanwas te vinden, is de werkdruk hoog en kunnen de roosters soms met moeite worden ingevuld. Dat heeft invloed op de gezondheid en het privéleven van het personeel, waardoor ziekteverzuim en uitstroom hoog zijn. Het project Merkbaar Beter wil daar verandering in brengen door beter te luisteren naar de professionals.
Tekst: Peter Magnée
Waar loopt het fout en hoe kan het beter voordat het uit de hand loopt? Volgens CNV Zorg & Welzijn en V&VN, de beroepsvereniging voor verzorgenden en verpleegkundigen, wordt er door de leidinggevenden in zorg en welzijn te weinig gedaan met de kennis van de mensen aan de frontlijn. Met Merkbaar Beter willen beide organisaties een constructieve bijdrage leveren aan de werkomstandigheden van werknemers, om ervoor te zorgen dat zij behouden blijven voor de sector. Het project biedt werknemers en werkgevers handvatten voor interventies om op de werkvloer merkbare verbetering te realiseren, waardoor de uitstroom terugloopt. Geen overbodige luxe, omdat het tekort in de zorg voor 2021 op 88.000 medewerkers wordt geraamd.
‘Toen zorgminister De Jonge aan het begin van zijn ministerschap een breed programma lanceerde, Werken in de zorg, om iets te doen aan de personele tekorten in de zorg, stond er weinig in over het behoud van medewerkers. Ook niet of deze professionals wellicht zelf ideeën en oplossingen hadden om de werkomstandigheden en het werkplezier te verbeteren’, legt Anneke Westerlaken, voorzitter van CNV Zorg & Welzijn, de aanleiding van het project uit. ’Niet dat het nu veel beter gaat, want uit onderzoeken blijkt nog steeds dat zorgprofessionals te weinig betrokken worden bij beleid. Het gaat te veel óver de mensen en te weinig mét de mensen die het aangaat. Wij zien juist nu onder invloed van corona dat er weer hele hiërarchische topdownstructuren werden opgetuigd omdat het crisis is. Soms is dat slim, maar lang niet altijd. De noodzaak tot het behoud van onze zorgprofessionals is door corona wel extra aangetoond. Heel Nederland leunt op de zorg. Er is geen tekort aan IC-bedden of apparatuur, maar aan IC-verpleegkundigen. De noodzaak is steeds helderder geworden, maar heeft zich nog niet vertaald in een betere positie voor die groep. Uiteindelijk moet de verandering toch van binnenuit komen bij de zorgbestuurders.’
Merkbaar beter moet vorm krijgen. Westerlaken: ‘’We hebben geen vaste aanpak, maar bieden maatwerk. Onze mensen gaan in gesprek met zorgorganisaties en medewerkers om te luisteren naar wat er speelt en hoe we kunnen bijdragen aan een betere communicatie tussen de werkvloer en degenen die aan de knoppen draaien. Daar zit onze expertise ook als vakbond, omgaan met medezeggenschap. Bij de V&VN gaat het in dat geval om de VAR, de verpleegkundige Advies Raad. Maar het moet wel van beide kanten komen. De OR moet leren zaken strategisch aan te vliegen, terwijl het bij een bestuurder of HR-manager gaat om de kunst van het luisteren. Dat is het belangrijkste en dan komt het gesprek vaak ook wel. Maar daar moet ruimte voor worden gemaakt en daar ontbreekt het nu vaak aan.’
‘Het maakt niet uit of het om de thuiszorg, ziekenhuizen of verpleeghuizen gaat, het proces is overal herkenbaar en wij vinden dat professionals mee moeten beslissen in hoe er beleid wordt gemaakt’, vervolgt Westerlaken. ‘Het zou goed zijn als in de zorg een manager of bestuurder een keer per maand meeloopt met zijn personeel. Niet alleen spreek je dan mensen in alle lagen van de organisatie, je loopt ook zelf tegen dingen aan die irritant zijn, zoals een niet werkend ict-systeem. Centrale vraag van onze kant, of het nu om jeudhulpverleners, kraamverzorgers of verpleegkundigen gaat: waar loop je tegen aan? Het kan gaan om roosters, over agressie, de hoge verantwoordingsdruk of een slecht functionerende organisatie. Het zijn vragen die te maken hebben met het vergroten van zeggenschap. De kunst is om hun geluid te versterken en dan hun oplossingen te horen en te implementeren. Vraag mensen ook wat ze nodig hebben om te blijven. Lukt dat, dan los je al een deel van het personeelstekort en dus de werkdruk op.’
‘We willen niet het wiel opnieuw uitvinden, maar goed in kaart brengen wat nodig is en wat er al aan initiatieven zijn en daar naar doorverwijzen om het werk plezieriger te maken’, zegt Westerlaken. ‘Denk aan loopbaancoaching met Sterk in je werk, website De Zorgprofessional, dialoogformats om het goede gesprek met elkaar te voeren en apps voor slim roosteren. Wat we met het project ook willen doen is systeemfouten ontdekken, die niet in de organisatie zijn op te lossen en die dan ook agenderen omdat wij in veel bestuurlijke overleggen zitten.’
Ze hoopt wel dat het besef nu stevig is verankerd dat de zorg de ruggengraat is van onze samenleving. ‘Geen groeiende kostenpost, waar bij tegenslag opnieuw op bezuinigd kan worden.’
Wil je weten wat CNV Zorg & Welzijn voor jouw organisatie kan betekenen? Neem voor meer informatie over het project Merkbaar Beter contact met ons op.
Door corona wordt het uiterste gevraagd van het zorgpersoneel. En omdat het lastig is nieuwe aanwas te vinden, is de werkdruk hoog en kunnen de roosters soms met moeite worden ingevuld. Dat heeft invloed op de gezondheid en het privéleven van het personeel, waardoor ziekteverzuim en uitstroom hoog zijn. Het project Merkbaar Beter wil daar verandering in brengen door beter te luisteren naar de professionals.
Tekst: Peter Magnée
Waar loopt het fout en hoe kan het beter voordat het uit de hand loopt? Volgens CNV Zorg & Welzijn en V&VN, de beroepsvereniging voor verzorgenden en verpleegkundigen, wordt er door de leidinggevenden in zorg en welzijn te weinig gedaan met de kennis van de mensen aan de frontlijn. Met Merkbaar Beter willen beide organisaties een constructieve bijdrage leveren aan de werkomstandigheden van werknemers, om ervoor te zorgen dat zij behouden blijven voor de sector. Het project biedt werknemers en werkgevers handvatten voor interventies om op de werkvloer merkbare verbetering te realiseren, waardoor de uitstroom terugloopt. Geen overbodige luxe, omdat het tekort in de zorg voor 2021 op 88.000 medewerkers wordt geraamd.
Topdownstructuren
‘Toen zorgminister De Jonge aan het begin van zijn ministerschap een breed programma lanceerde, Werken in de zorg, om iets te doen aan de personele tekorten in de zorg, stond er weinig in over het behoud van medewerkers. Ook niet of deze professionals wellicht zelf ideeën en oplossingen hadden om de werkomstandigheden en het werkplezier te verbeteren’, legt Anneke Westerlaken, voorzitter van CNV Zorg & Welzijn, de aanleiding van het project uit. ’Niet dat het nu veel beter gaat, want uit onderzoeken blijkt nog steeds dat zorgprofessionals te weinig betrokken worden bij beleid. Het gaat te veel óver de mensen en te weinig mét de mensen die het aangaat. Wij zien juist nu onder invloed van corona dat er weer hele hiërarchische topdownstructuren werden opgetuigd omdat het crisis is. Soms is dat slim, maar lang niet altijd. De noodzaak tot het behoud van onze zorgprofessionals is door corona wel extra aangetoond. Heel Nederland leunt op de zorg. Er is geen tekort aan IC-bedden of apparatuur, maar aan IC-verpleegkundigen. De noodzaak is steeds helderder geworden, maar heeft zich nog niet vertaald in een betere positie voor die groep. Uiteindelijk moet de verandering toch van binnenuit komen bij de zorgbestuurders.’
Betere communicatie
Merkbaar beter moet vorm krijgen. Westerlaken: ‘’We hebben geen vaste aanpak, maar bieden maatwerk. Onze mensen gaan in gesprek met zorgorganisaties en medewerkers om te luisteren naar wat er speelt en hoe we kunnen bijdragen aan een betere communicatie tussen de werkvloer en degenen die aan de knoppen draaien. Daar zit onze expertise ook als vakbond, omgaan met medezeggenschap. Bij de V&VN gaat het in dat geval om de VAR, de verpleegkundige Advies Raad. Maar het moet wel van beide kanten komen. De OR moet leren zaken strategisch aan te vliegen, terwijl het bij een bestuurder of HR-manager gaat om de kunst van het luisteren. Dat is het belangrijkste en dan komt het gesprek vaak ook wel. Maar daar moet ruimte voor worden gemaakt en daar ontbreekt het nu vaak aan.’
Luisteren
‘Het maakt niet uit of het om de thuiszorg, ziekenhuizen of verpleeghuizen gaat, het proces is overal herkenbaar en wij vinden dat professionals mee moeten beslissen in hoe er beleid wordt gemaakt’, vervolgt Westerlaken. ‘Het zou goed zijn als in de zorg een manager of bestuurder een keer per maand meeloopt met zijn personeel. Niet alleen spreek je dan mensen in alle lagen van de organisatie, je loopt ook zelf tegen dingen aan die irritant zijn, zoals een niet werkend ict-systeem. Centrale vraag van onze kant, of het nu om jeudhulpverleners, kraamverzorgers of verpleegkundigen gaat: waar loop je tegen aan? Het kan gaan om roosters, over agressie, de hoge verantwoordingsdruk of een slecht functionerende organisatie. Het zijn vragen die te maken hebben met het vergroten van zeggenschap. De kunst is om hun geluid te versterken en dan hun oplossingen te horen en te implementeren. Vraag mensen ook wat ze nodig hebben om te blijven. Lukt dat, dan los je al een deel van het personeelstekort en dus de werkdruk op.’
Systeemfouten
‘We willen niet het wiel opnieuw uitvinden, maar goed in kaart brengen wat nodig is en wat er al aan initiatieven zijn en daar naar doorverwijzen om het werk plezieriger te maken’, zegt Westerlaken. ‘Denk aan loopbaancoaching met Sterk in je werk, website De Zorgprofessional, dialoogformats om het goede gesprek met elkaar te voeren en apps voor slim roosteren. Wat we met het project ook willen doen is systeemfouten ontdekken, die niet in de organisatie zijn op te lossen en die dan ook agenderen omdat wij in veel bestuurlijke overleggen zitten.’
Ze hoopt wel dat het besef nu stevig is verankerd dat de zorg de ruggengraat is van onze samenleving. ‘Geen groeiende kostenpost, waar bij tegenslag opnieuw op bezuinigd kan worden.’
Wil je weten wat CNV Zorg & Welzijn voor jouw organisatie kan betekenen? Neem voor meer informatie over het project Merkbaar Beter contact met ons op.
