Hoe overleef je de start van je eerste baan?

De start was best wel pittig. Mijn duo en ik waren allebei starters, met dezelfde kennis en ervaring’, zegt Milou de Kleijn (24) leerkracht op basisschool De 4 Heemskinderen in Deursen-Dennenburg en docent kleuterstage op de Radboud Universiteit in Nijmegen. Na een jaar pabo en een studie pedagogische wetenschappen primair onderwijs begon ze met een oud-studiegenoot als duo op haar oude basisschool. Dat was ruim anderhalf jaar geleden. ‘Het begin was echt wel spannend. Want als stagiair draai je gewoon mee en hanteer je de bestaande regels en routines van de klas. Dat was wel even zoeken. Hoe gaan we het samen aanpakken. Wat hebben de kinderen nodig en op welke manier gaan we lesgeven. Een hele uitdaging. Maar als ik dan zie hoe de klas geniet van het uitdagende onderwijs dat we ze bieden, dat geeft me dat zoveel energie.’

Met plezier werken

Welke visie heb je, welke doelgroep past bij je en welke werkcultuur vind je prettig? Vragen die volgens Milou passen bij een goede voorbereiding op je eerste baan in het onderwijs. ‘Een professionele cultuur of juist een meer sociale, familiecultuur? En vooral ook: wat wil je bereiken met jouw onderwijs en voor welke doelgroep? Bedenk ook wat je nog wilt leren en of de school daarin kan voorzien. Belangrijk, want het zorgt er wel voor dat iemand met plezier blijft werken. Uiteraard heeft dat ook te maken met waardering, in welke vorm dan ook.’ Maar, tipt Milou: ‘Zorg goed voor jezelf en zoek de juiste balans. Je besteedt heel veel uren, ook in je vrije tijd, aan lesgeven. En omdat iedereen hart heeft voor het onderwijs en de kinderen, vergeet je jezelf al snel.’

Perfectionistisch

Voor Eva Schoffelmeer (24) uit Haarlem, werkzaam als orthopedagoog bij het Pedagogen Collectief in haar woonplaats, was de hoge werkdruk reden om na de universitaire pabo aan de Universiteit van Amsterdam een eenjarige master orthopedagogiek te volgen. ‘Ik vond fulltime voor de klas staan nog te veel werkdruk geven. Ik ben erg perfectionistisch, wil altijd alles tot in de puntjes voorbereid hebben en alle leerlingen het beste bieden. Hiervoor gebruikte ik tijdens mijn studie ook de avonden en weekenden. Dat wilde ik mezelf als starter niet aandoen en daarom koos ik ervoor om verder te studeren. Als orthopedagoog wil ik meer kennis opdoen over kinderen met extra onderwijsbehoeften.’

Juiste balans

‘Ik ben heel duidelijk in mijn grenzen,’ geeft Eva aan. ‘Ik werk alleen tijdens werkuren. Gedurende de dag heb ik daar voldoende tijd voor.’ Ze vindt de juiste balans door in haar vrije tijd zich bezig te houden met haar hobby’s. ‘Door wandelen of sporten raakt mijn hoofd leeg en kan ik mij ontspannen.’ Eva begon haar eerste fulltimebaan bij dezelfde organisatie waar ze stage liep. Maar ook met die voorsprong kun je tegen dingen aanlopen. ‘Ik wist nog niet precies hoe ik bepaalde zaken moest doen. Ik vond het lastig om mijn week helemaal zelf in te vullen. Bij mijn stage liep ik namelijk altijd met mijn begeleider mee en volgde ik in wat zij deed. Het voeren van gesprekken met ouders vond ik ook erg spannend. Vaak had ik het idee dat ik nog niet genoeg wist. Door het gewoon te doen, merkte ik dat ik het wel zelfstandig kon en begon mijn zelfverzekerdheid te groeien.’

Regie bij werknemer

‘De start van mijn eerste baan als verpleegkundige voelde erg natuurlijk. Door mijn stage was ik bekend met het werk en voelde alles prettig en veilig aan.’ Dat vertelt Rianne Velt (21) uit Veendam. Ze is werkzaam als oproepkracht bij Buurtzorg, een thuiszorgorganisatie met kleine teams. ‘Ik ben wel erg voorzichtig: als ik iets niet of niet goed weet neem ik contact op met collega’s. Ik mag nu namelijk handelingen uitvoeren die als stagiair niet waren toegestaan. Meer verantwoordelijkheden waarmee ik moest leren omgaan.’ Ze vond het wel prettig om in het begin met een collega mee te lopen. Haar werkgever liet haar bovendien de keus of ze op alle routes ingewerkt wilde worden. ‘Ik denk dat het erg belangrijk is om de regie bij de werknemer te leggen. Als je nieuw bent en nog niet vertrouwd met de organisatie is langere begeleiding belangrijk.’ En vindt ze: ‘Als starter moet je niet alles over je heen laten komen maar juist een nieuwsgierige en actieve houding uitstralen.‘

3 Tips van expert Lisa Kampers

(als voormalig consulent starters en studenten bij CNV Onderwijs kent Lisa alle valkuilen van de beginnende leraar)

Geef grenzen aan - ‘Misschien wel de allerbelangrijkste tip, niet alleen voor starters maar voor alle werkenden: geef je grenzen aan. Kijk goed naar je taken en je verantwoordelijkheden en bewaak je werk-privébalans. Natuurlijk wil je collegiaal zijn, maar durf ook nee te zeggen.’

Investeer in relatie met collega’s - 'Ga zo snel mogelijk je collega's leren kennen om goed te landen. Vanuit die relaties kun je verder bouwen. Hoe doe je dat? Plan koffieafspraken. Het maakt hulp of advies vragen bij moeilijkheden op werk gemakkelijker en je weet bij wie je moet zijn.’

Geef jezelf de tijd - ‘Geef jezelf de tijd om alles van het bedrijf en het werk te leren. Het is echt een groot verschil tussen theorie en praktijk. Je hoeft niet van jezelf te verwachten dat je direct al op een aantal jaar werkervaring zit, dat zal je werkgever ook niet doen. Wees niet te streng voor jezelf bij fouten en gun jezelf de tijd.’