Politiek, help de publieke sector uit het slop!

‘Omdat ik niet de enige ben die gebukt gaat onder de hoge werkdruk, zijn er meerdere collega’s ziek. En nu ik aan het terugkomen ben en hoop op een rustige re-integratie, stap voor stap, merk ik dat dat moeilijk is’, mailt een juf op een basisschool, die re-integreert na overbelasting door de hoge werkdruk. ‘Nu er een andere collega omgevallen is, wordt er van mij verwacht dat ik versneld meer ga werken. Dit is echt geen gezonde situatie en zal niet helpen om staande te blijven in zo’n belangrijk vak.’

Volhouden?

Dat er iets moet gebeuren voor de publieke sector, is zo klaar als een klontje. Op de webpagina cnvconnectief.nl/zo-houd-ik-het-vol kunnen mensen een test invullen. Zo’n 1.200 mensen deden dat de afgelopen tijd. Daaruit blijkt dat de meerderheid gebukt gaat onder stijgende kosten en lonen die dat niet genoeg afdekken. Ook laten de reacties zien dat werkenden in de publieke sector last hebben van een toegenomen en toenemende werkdruk. Oorzaken: personeelstekorten, vergrijzing, ziekte van collega’s. Voor de helft is dat nu al een acuut probleem, voor de andere helft ‘kan het niet langer.’ Negentig procent van de respondenten zegt: ‘Als er niks verbetert, houd ik het niet vol.’ CNV Connectief weet dat en doet met een brief een klemmend beroep op de politiek om te investeren en anders te organiseren in zorg, welzijn, onderwijs, overheid en publieke diensten.

Doe meer

‘Met deze brief vragen wij u verantwoordelijkheid te nemen en van het momentum gebruik te maken om grote problemen aan te pakken. Het waardevolle werk in de publieke en semipublieke sector staat onder druk. Kwaliteit van onderwijs en zorg staan onder druk en het ziekteverzuim is hoog. Dit verscherpt zich vanwege de personeelstekorten. In alle sectoren is er een streven om de kwaliteit van het werk te verhogen, maar tegelijkertijd neemt de druk toe om met minder collega’s en financiële middelen maatschappelijke problemen op te lossen. Doe wat je vroeger deed, doe meer, doe het beter en met meer efficiëntie. De situatie vraagt om een doordachte strategie hoe het werk in de publieke sector moet worden georganiseerd. Hoe bekostigingsstromen vanuit de overheid de sector bereiken en ook waar het schuurt, omdat niet alles gevraagd kan worden van professionals die zich elke dag inzetten voor de maatschappij.’

Samenwerken

De bond wijst de politiek erop dat zij samen met leden en stakeholders dagelijks zoekt naar oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken die van belang zijn voor werkenden in de publieke sector. Zo doen we in de sector Zorg & Welzijn mee aan projecten rondom collectief werkgeverschap in de regio. Bij Onderwijs werken we aan pilots over onderwijstijd, onderwijsregio’s en bevoegdheden. In de sector Overheid & Publieke Diensten ligt onze focus op de rol van de overheid als werkgever en de bestaanszekerheid van mensen met een arbeidsbeperking. We ontwikkelen trainingen rondom professionalisering en medezeggenschap. En starten projecten op het gebied van duurzame inzetbaarheid. Samen met u hechten we grote waarde aan een overheid die het belang van de samenleving en de publieke sector vooropstelt. CNV Connectief wil samenwerken met de politiek bij het formuleren van mogelijke oplossingsrichtingen, zodat de medewerkers in de publieke sectoren optimaal kunnen bijdragen en de waardering krijgen die zij verdienen.’

Minder leuk

De leden van CNV Connectief weten maar al te goed dat de publieke sector, hún sector, onder druk staat. Zij delen na een oproep schrijnende verhalen over hun werk: ze houden het nog nét vol of nét niet meer en de kwaliteit van hun werk lijdt daaronder. Zoals deze apothekersassistent, die na 30 jaar werk opmerkt: ‘Er is veel veranderd: toen ik begon bereidden we zelf nog de medicijnen. De werkdruk is enorm toegenomen. De verzekeraars gingen ons vertellen welk merk we moesten leveren. Wij moesten dat aan de clienten uitleggen, wat ons niet in dank werd afgenomen. Op dit moment zijn we vooral aan het uitzoeken welke middelen te krijgen zijn. Er is namelijk een tekort aan bepaalde medicijnen, terwijl sommige mensen echt niet zonder kunnen. Echt, het werk wordt steeds minder leuk. Om het nog een beetje vol te houden, ben ik twee dagen gaan werken. Collega’s lopen weg, waardoor onze werkdruk nog hoger wordt. Er moet écht wat gebeuren!’

Opgebrand

Een gemeenteambtenaar schetst een somber beeld: ‘Ik merk dat we bijna aan de werkdruk en het personeelstekort ten onder gaan. We kunnen ons werk niet meer zo goed doen als nodig is, waardoor de kwaliteit in gevaar komt. Er wordt veel te veel van ons verwacht. Veel kennis loopt ook de deur uit omdat ze het niet meer trekken of het niet eens zijn met gemaakte keuzes. We moeten allemaal meegaan met veranderingen, dat is niet erg, maar wel als dat samen gaat met enorme besparingen op de formatie. Dat gaat dus niet goed, veel belangrijk werk blijft liggen. Wij zien veel uitval door ziekte zoals burn-outs. Ook hebben we te maken met inhuur van tijdelijke projectleiders, die even als een olifant door de porseleinkast gaan. En als ze klaar zijn, opdracht voltooid, mooi hun geld verdiend, zitten wij met de puinhopen.’ Een leerkracht in het speciaal basisonderwijs deelt dat ze al een paar jaar geen duo-partner heeft. ‘Zelf werk ik drie dagen en de andere twee dagen worden gevuld met onderwijsassistenten. Dat is niet goed voor de leerlingen, maar ook niet voor mij. Ik draag de volledige verantwoording voor alles rondom de groep en moet voor twee dagen werk klaar leggen dat zonder gedegen instructie kan. Echt, de helft van ons team loopt op zijn tandvlees. Ik ben geen 18 meer, zou graag tot mijn 67ste doorwerken, maar ben toch aan het onderzoeken of ik mijn pensioen naar voren kan halen, hoe jammer ik dat ook vind.

Administratieve rompslomp

Een thuiszorgmedewerker deelt het volgende verhaal: ‘De werkdruk is erg hoog, vooral omdat we personeelstekort hebben. Nu zijn er net weer een paar collega’s gestopt. Het aantal cliënten blijft wel hetzelfde. We moeten het gewoon met minder mensen doen. We korten de tijd in die we aan cliënten besteden, maar dat wil je ook niet. Soms is een cliënt pas om drie uur ’s middags aan de beurt om zorg te krijgen! Het is voor ons niet leuk, maar ook voor de cliënten heel vervelend. Ik vind echt dat er iets moet gebeuren.’ Een verpleegkundige in de ouderenzorg vertelt waarom haar werk haar zwaar valt. ‘De administratieve rompslomp is enorm toegenomen. Soms gaat er veel te veel tijd over heen voordat er een behandeling of pijnbestrijding gestart kan worden, omdat er eerst nog uitgebreid geobserveerd en gerapporteerd moet worden. Er wordt veel te weinig geluisterd naar zorgmedewerkers op de werkvloer. Dat maakt mijn werk moeilijk. Echt, de mensen in de politiek hebben geen idee hoe het daadwerkelijk op de werkvloer is en wat de gevolgen zijn van al hun wet- en regelgeving.’

Bezuinigen op eten

‘Mijn demente cliënten krijgen niet de aandacht die ze nodig hebben’, vertelt een collega in de ouderenzorg. ‘Het is niet leuk als iemand pas uit bed gehaald kan worden om half 12 en meteen door moet naar de lunch. Er is personeelstekort en veel tijdelijk personeel. Veel verschillende gezichten zijn niet bevorderlijk voor de bewoners, maar ook niet voor de collega’s. Ze kennen vaak de achtergronden niet en lichten bijvoorbeeld niet op tijd een huisarts in. Familieleden van bewoners klagen en dat snap ik. Ook moet er bezuinigd worden op het eten. Echt schandalig! Ik draai wel eens avonddiensten in mijn eentje op een afdeling van 22 mensen. Dat kan echt niet. Ik weet niet hoe lang ik dit nog volhoud. Er moet echt meer geld beschikbaar komen, zodat de indicatie niet zo krap gemeten wordt, wij de aandacht kunnen geven die ze nodig hebben en de bewoners nog kunnen genieten van hun oude dag.’

Geen cel-inspectie

Een penitentiair inrichtingswerker, die ziek thuis zit, mailt: ‘We hebben al maanden onderbezetting. Het beleid is: niks kan en alles moet. We moeten zorgen voor het terugdringen van recidive, maar dat is erg lastig met dit beleid. De avondrecreatie is er af vanwege personeelstekort. Iets anders extra’s zit er ook niet in. Om dan een gedetineerde nog enigszins gemotiveerd te krijgen om zich goed te gedragen, is bijna niet te doen. Cel-inspectie gebeurt ook al maanden niet meer, geen tijd voor. We zijn regelmatig met te weinig personeel op het aantal gedetineerden. Zie dan maar eens de orde, rust en veiligheid te behouden. En dan heb ik het nog niet gehad over het krijgen van verlof, wat praktisch onmogelijk is. Nee, ik ben geknapt.’

Wat is er nodig?

Onderwijs: duurzame investeringen nodig (zie bijlage)

• Genoeg loonruimte om behoud van koopkracht te realiseren
• Duurzame investeringen en langetermijnbeleid, in plaats van tijdelijke extra gelden, zoals de NPO-gelden
• Keuzes voor het goed organiseren van onderwijs: verlagen onderwijstijd, keuzes in curriculum (niet elk maatschappelijk probleem op onderwijsbordje leggen) en inzetten specialisten naast bevoegde leraren

Zorg en welzijn: werken in loondienst moet lonen (zie bijlage)

• meer zeggenschap op de werkvloer
• verminderen of afscha!en verplichte administratie
• duidelijke verhouding en afbakening tussen professional en informele zorg

Overheid/Publieke diensten: zet ambtenaar centraal (zie bijlage)

• meer ruimte voor de professionals
• investeren in kennis en kunde ambtenaren
• streven naar inclusieve arbeidsmarkt