Een jaar na BOOS zijn we amper opgeschoten

Caroline Koetsenruijter (43) is mediator, trainer en adviseur in conflictbemiddeling. Zij schreef het boek Jij moet je bek houden! over hoe je als professional moet omgaan met boze burgers, ouders, klanten en patiënten

Sinds het programma BOOS begin 2022 melding maakte over grensoverschrijdend gedrag bij The Voice, is er een nog immer voortdurende golf van onthullingen gaande. Van een voetbaldirecteur die dickpics verstuurde tot een onderzoek naar dictatoriaal gedrag van Nederlands meest geliefde presentator. Ook bleek vorig jaar dat inmiddels de helft van alle bestuurders van ons land te maken kreeg met agressie, meldden weer meer agenten zich na geweld door burgers en bleek het einde van de opmars van agressie in de zorg nog lang niet in beeld.

Hoe het jaar ervoor eruit zag? Toen kregen ook al 2.000.000 professionals te maken met externe agressie zoals schelden, bedreigen of schoppen. Een zelfde aantal ervoer agressie van binnenuit. Zij werden geïntimideerd, gepest, gediscrimineerd, seksueel lastig gevallen of geslagen door een collega of leidinggevende. (bron: NEA 2021 - TNO). En wij maar denken dat het elders in Europa slechter is gesteld met sociale veiligheid.

Inzoomend op giftig gedoe door collega’s en leidinggevenden: we schuiven nog niet erg op richting een effectieve aanpak maar blijven liever ontkennen: ‘Dit maken wij nooit mee’. Of we wachten af tot het helemaal misgaat en via een mediacircus tot ontploffing komt óf we hopen dat een loket en verregaande bureaucratische systemen ons gaan redden van al die hufterigheid.

Het is niet een kwestie van het verwijderen van de rotte appel, de mand is het probleem

Caroline Koetsenruijter

Ook zien we een nieuwe markt ontluiken waar velen handig op inspringen. Zo is de vrouw van de baas ineens de vertrouwenspersoon na een middagje cursus en laten we de bevriende huisadvocaat een onderzoek doen naar poging tot verkrachting. Dit gaat ons van de regen in de drup brengen.

Wat moeten we dan wél doen? Onder ogen zien dat het bij interne agressie om veel meer gaat dan de rotte appel alleen. Het is niet zozeer de vraag wie het heeft veroorzaakt, maar wat? Het is niet een kwestie van het verwijderen van de rotte appel, de mand is het probleem. Thema’s als machtsmisbruik, wegkijken en giftige factoren, zoals extreme werkdruk, grote baanonzekerheid en constante turbulentie, veroorzaken een bende van ellende. Stop dus met symptoombestrijding, maar maak de werkplek gezond. Erken en neem maatregelen tegen het corrumperende effect van macht. Transformeer omstanders tot mensen die er iets tegen doen en reken af met factoren die bevorderlijk zijn voor agressie en daarmee slecht voor medewerkers.