Column: Grenzen stellen

In de eerste editie van Schooljournaal in 2020 schrijft columnist Esther Singer over Jessie. Een kleuter met blozende appelwangetjes en twinkelende ogen, maar een serieus gedragsprobleem.

Er was eens een meisje van vier jaar oud, met blozende appelwangetjes, donker lang haar en twinkelende diepe donkere ogen. Een lief meisje om te zien, luisterend naar de naam Jessie. Wie een foto van haar ziet, zou denken dat ze een glorieuze schooltijd en verdere toekomst tegemoet gaat. Het klinkt bijna sprookjesachtig.

Tandafdruk

De realiteit is weerbarstiger. Jessie heeft namelijk een serieus gedragsprobleem. Ze knijpt, krabt, duwt, slaat en bijt namelijk andere kinderen. Soms ‘met redenen’, zoals wanneer anderen in de weg staan of net dat ene speelgoedje gebruiken dat zij op dat moment wil hebben, en soms zonder reden.

Op de eerste ochtend dat Jessie op school kwam, had ze al twee slachtoffers gemaakt. Eerst had ze iemand geduwd, en daarna het meisje dat toevallig naast haar zat gebeten. Zomaar. De tandafdruk stond als stille getuige in het bovenarmpje van het slachtoffer gedrukt. Onder het mom dat Jessie nog erg moet wennen en veel moet leren, werden tweede, derde, vierde, vijfde en nog vele kansen gegeven. Maar op een enkele redelijk goede dag na, bleef Jessie slachtoffers maken. Zelfs de leerkracht is gebeten.

Er gaat geen week voorbij of er zijn meerdere gesprekken over Jessie

De strenge aanpak: direct afzonderen bij ook maar de lichtste vorm van ongewenst gedrag is vanaf dag 1 van kracht, met daarnaast een beloningssysteem waarbij privileges verdiend kunnen worden (als eerste mogen kiezen, helpen met uitdelen) zodra het ‘goed’ gegaan is. Wat betekent: geen andere kinderen pijn doen.

Extra gedragsexperts

Omdat de hele groep dreigde te ontwrichten wat sociale veiligheid betreft; (en vergeet ook niet de toenemende zorgen en ergernis bij de ouders van de groep: ‘Mijn kind is nu voor de derde keer gebeten en durft nu bijna niet meer naar school!’) is afgesproken dat Jessie maximaal twee uur per dag komt. Een remedial teacher let erop dat Jessie geen andere kinderen pijn doet.

Ondertussen is het een komen en gaan van observanten, intern begeleiders, externe gedragsexperts, en andere ondersteuners. Dit hele gebeuren eist enorm veel van de betrokken leerkracht, het team en de betreffende groep kinderen. Jessie is ondertussen 5 jaar. Al ruim een jaar is er volop aandacht, tijd en energie gestoken in deze situatie. Maar het lijkt dweilen met de kraan open. We vragen ons af: waar ligt de grens? Want daar zijn we dus allang overheen gegaan.

*Jessie is uiteraard een fictieve naam.

tekst: Esther Singer (29), leerkracht groep 1-2, Willibrordusschool, Bovenkarspel