Sociale grondrechten

Ruud van Diemen is 54 jaar en Onderwijsdirecteur bij ROC Mondriaan in Den Haag.

Nederland is als een huis waarbij het aan de buitenkant lijkt dat je het alleen nog maar even hoeft te schilderen. Bij het schuren van het houtwerk blijkt er echter sprake van houtrot. Een bouwkundig onderzoek wijst tevens uit dat er sprake is van aantasting van het fundament. Dat wat we deftig de sociale grondrechten noemen: recht op onderwijs, sociale zekerheid, huisvesting en gezondheidszorg. Ze zijn verankerd in de Grondwet, maar het is er in ons land op al die gebieden niet beter op geworden in de afgelopen jaren. Daarbij gaat het om een inspanningsverplichting van onze overheid. Sociale grondrechten zijn niet afdwingbaar.

Willen wij echt dat er straks een miljoen mensen onder de armoedegrens leven? Willen wij dat het taal- en rekenonderwijs achteruit blijft hollen? Accepteren wij dat onze inwoners afhankelijk zijn van voedselbanken? In armoede opgroeien als kind zorgt op velerlei gebied voor achterstanden, die bij het ouder worden bijna niet meer zijn in te lopen. Inclusie, bestaanszekerheid, kansengelijkheid en gelijkwaardigheid zijn mooie woorden, maar zolang vermogen economisch gezien meer oplevert dan loon uit werk, is er iets goeds mis met de herverdeling in ons land. 1 procent van de burgers bezit ongeveer 25 procent van het totale vermogen in Nederland. Straks is 1 op de 17 aangewezen op extra overheidssteun.

Nederland is voor vermogenden het enige belastingparadijs zonder palmbomen en witte stranden

Ruud van Diemen

Toen ons belastingstelsel werd ingevoerd, waren alleen de mensen die belasting betaalden stemgerechtigd. Wie meebetaalt gaat ook over de verdeling van die gelden, zo was de gedachte. Daar zijn we in die paar honderd jaar ver van afgedreven. De vermogenden hebben toegang tot de (economische) macht en zodoende veel meer invloed op de herverdeling dan de mensen die hard werken en afhankelijk zijn van allerlei toeslagen om in hun levensonderhoud te voorzien. Belasting op inkomen uit vermogen is veel lager dan de belasting op inkomen uit werk. Jaarlijks loopt de schatkist vele miljarden mis die we zouden kunnen herverdelen om voor iedereen enige bestaanszekerheid te garanderen. Nederland is voor vermogenden het enige belastingparadijs ter wereld zonder palmbomen en witte stranden.

Wellicht moeten we de aloude regel nog maar eens terughalen. Wie belasting betaalt heeft een zwaardere stem in de verdeling ervan. Maar de mensen onderaan de samenleving zijn het vertrouwen in de politiek verloren en gaan in veel gevallen niet stemmen. Ondanks alle mooie verkiezingsbeloften voeren we dit gesprek over tien jaar nog.