Terug van zwangerschaps- of ouderschapsverlof

Waarom is het belangrijk om te streven naar meer balans tussen gezin, werk en huishouden?

‘Als werk, gezin en huishouden niet in balans zijn, kun je een vervelend gevoel krijgen over jezelf. Meer stress en onrust in je hoofd maken dat je vatbaarder bent om ziek te worden. Op een gegeven moment verlies je ook het overzicht en ga je fouten maken. Dit kan vervelend uitpakken, met een rotgevoel over jezelf als gevolg. Je komt in een vicieuze cirkel terecht.’ 

Tegen welke problemen lopen nieuwe ouders voornamelijk aan als ze weer beginnen met werken?

‘In de praktijk hoor ik regelmatig dat nieuwe ouders zoekende zijn als het gaat om de werk-privébalans. Als je kindje goed slaapt en eet, zit je al met meer rust op je werk. Als er wat hobbeltjes zijn in de ontwikkeling of er zijn grotere zorgen, dan zit je met je hoofd toch meer bij thuis. Dan is omschakelen lastig en dat in combinatie met vermoeidheid door gebroken nachten en te hoge eisen stellen aan jezelf. Je hebt het idee dat andere ouders het wel redden en dus moet het jou ook lukken.’  

Wat zou je advies zijn aan ouders die bijna of net terugkomen van verlof? 

‘Gun jezelf de tijd om er weer in te groeien. Misschien kan je gekoppeld worden aan een collega, zodat je met diegene de week kunt doorlopen en daar terecht kan als iets niet gaat. Bespreek met je werkgever van tevoren hoe je weer terugkomt van verlof. Wat ga je doen? Wat is er ondertussen veranderd binnen de organisatie? Maar kijk ook naar je situatie thuis. Hoe is die? Vanuit de werkgever zou het mooi zijn als hij jonge ouders ziet als starters of nieuwe werknemers. Zij krijgen ook niet direct een vol takenpakket. Ik gun deze ouders dat ze rustig het werk weer oppakken.’ 

Naast werk en het gezin is er natuurlijk ook nog het huishouden, vrienden en andere verplichtingen. Hoe houd je alle andere ballen ook hoog?
‘Ten eerste is het belangrijk dat partners met elkaar blijven communiceren. Maak het niet vanzelfsprekend dat degene die het minste werkt het thuis allemaal maar oplost. Wat ik veel hoor tijdens mijn trainingen is dat ouders voorheen elke dag even langs de supermarkt gingen. Het kan een tip zijn om een weekplanning te maken en een of twee keer per week boodschappen te doen. Mensen doen veel vanuit een flexibele instelling, maar vergeten dat dit ook een hoop energie kost. Als je jezelf nieuwe routines aanleert, merk je op een gegeven moment dat je klusjes op de automatische piloot gaat doen. Dat kost uiteindelijk minder energie. Dat klinkt misschien wat saai en niet spontaan, maar je zult merken dat je anders minder aan leuke dingen en tijd voor jezelf toekomt. Goed voor jezelf zorgen is belangrijk. Pas dan kun je ook geven aan een ander.’  

Dit artikel werd eerder gepubliceerd in WNL 4 OND/Z&W/OPD van december 2022.

Sector Zorg & Welzijn en Overheid & Publieke Diensten

Wist je dat je na je verlof recht hebt op:

● Een extra pauze (tot maximaal 1/8ste van de werkdag) tot zes maanden na de bevalling. Dit wordt doorbetaald door de werkgever.  

● Regelmatige werktijden en pauzes in een daarvoor bestemde ruimte die afsluitbaar is en geschikt is om te rusten ook tot zes maanden na de bevalling. 

● Vrijstelling van nachtdiensten (tenzij dit voor de werkgever noodzakelijk is in verband met bedrijfsvoering) tot zes maanden na de bevalling. 

● Het weigeren van overwerken en recht op een gereduceerde werktijd (maximaal 10 uur) tot zes maanden na de bevalling

● Zorgverlof (kortdurend tot of langdurend) als je kindje ziek is  

• Waarbij je bij kortdurend zorgverlof 2 keer recht hebt op het aantal uren dat je per week werkt binnen een periode van 12 maanden. Dit mag verspreid opgenomen worden. Loondoorbetaling bedraagt 70 procent en ten minste het minimumloon. In een cao kan daar (in het voordeel van de werknemer) van worden afgeweken. 
• Waarbij je bij langdurend zorgverlof 6 keer recht hebt op het aantal uren dat de werknemer per week werkt. Ook dit mag verspreid opgenomen worden. Er is echter geen loondoorbetalingsverplichting voor de werkgever. Hier kan bij een cao (in het voordeel van de werknemer) van worden afgeweken. Tijdens langdurend zorgverlof mag je ook tijdelijk minder werken. Dit mag voor een periode van 12 weken achter elkaar, voor de helft van de arbeidsduur. 

Let op: hiervoor moet je wel voldoen aan twee voorwaarden: je moet de enige zijn die de noodzakelijke zorg kan verlenen en de werknemer moet de zorg ook daadwerkelijk zelf verlenen. Als je kindje bijvoorbeeld opgenomen is in het ziekenhuis, dan wordt er niet voldaan aan deze voorwaarden.  

● Gelegenheid om te kolven of borstvoeding te geven tijdens werktijd, tot negen maanden na de bevalling. Dit mag maximaal 1/4e van de werktijd per dienst/dag in beslag nemen. De werkgever moet hiervoor een geschikte, af te sluiten ruimte ter beschikking stellen.

Primair onderwijs

Wist je dat je dan na je verlof recht hebt op:

● Ouderschapsverlof voor de duur van 1040 uur, waarvan 415 uur betaald met behoud van 75 procent salaris, onder voorwaarde dat het verlof wordt opgenomen tijdens het eerste levensjaar van het kind.  

● (partners) Geboorteverlof van eenmaal de arbeidsduur per week, aanvullend geboorteverlof gedurende vijf weken. Het salaris wordt door de werkgever tot 100 procent aangevuld.   

● Een extra pauze (tot maximaal 1/8ste van de werkdag) tot zes maanden na de bevalling. Dit wordt doorbetaald door de werkgever. 

● Het opnemen van calamiteitenverlof als je kind ziek is en je hem of haar plots moet ophalen van de opvang of school. 

● Het opnemen van imperatief buitengewoon verlof voor de duur van tweemaal de arbeidsduur per week met behoud van salaris als je kind langer ziek is.  

● Langdurend zorgverlof, waarbij je 6 keer recht hebt op het aantal uren dat de werknemer per week werkt. Ook dit mag verspreid opgenomen worden. Er is echter geen loondoorbetalingsverplichting voor de werkgever. Hier kan bij een cao (in het voordeel van de werknemer) van worden afgeweken. Tijdens langdurend zorgverlof mag je ook tijdelijk minder werken. Dit mag voor een periode van 12 weken achter elkaar, voor de helft van de arbeidsduur. 

Let op: hiervoor moet je wel voldoen aan twee voorwaarden: je moet de enige zijn die de noodzakelijke zorg kan verlenen en de werknemer moet de zorg ook daadwerkelijk zelf verlenen. Als je kindje bijvoorbeeld opgenomen is in het ziekenhuis, dan wordt er niet voldaan aan deze voorwaarden.  

● Gelegenheid om te kolven of borstvoeding te geven, tot negen maanden na de bevalling. Dit mag maximaal 1/4e van de werktijd per dienst/dag in beslag nemen. De werkgever moet hiervoor een geschikte, af te sluiten ruimte ter beschikking stellen.  

Werk je in een andere onderwijssoort en wil je meer weten over jouw rechten? Vraag dan onze Rechtspositiegids aan.