'Alleen ga je sneller, samen kom je verder'

Barend van Benthem (58) is directeur van De Wegwijzer en Jorai in Kockengen en Zegveld. Aan SchoolLeidend NL vertelt hij waarom hij voor het vak van schoolleider gekozen heeft, wat hem inspireert en waar hij met zijn team naartoe werkt.

Op wat voor soort school werk je?

“Sinds 1 januari 2023 vallen onze scholen, De Wegwijzer, Jorai, Eben Haëzer en de Koningin Juliana school onder een nieuwe bestuursvorm: Fides. Onze vereniging bestaat uit vier basisscholen in Kamerik, Kockengen, Wilnis en Zegveld. Wij geloven in onderwijs dat kinderen een stevige basis van geloof, hoop en liefde meegeeft. Wij hopen dat kinderen door ons onderwijs ervaren dat zij unieke en geliefde schepselen van God zijn en hun roeping ontdekken om God te dienen en op hun eigen manier van betekenis te zijn voor hun medemensen, de wereld en de Schepping. Van alles wat kinderen bij ons leren, is dat het fundament. Onderwijs betekent voor ons dan ook vorming in brede zin.

Wij inspireren leerlingen om het christen-zijn in praktijk te brengen. Wij leren ze respect en begrip te hebben voor elkaar en voor de mensen en culturen om hen heen. Op de scholen heerst een positief pedagogisch klimaat, waarin we succes vieren en van fouten mogen leren. Als we in ons werk keuzes maken, zijn deze waarden onze leidende principes:vertrouwen, verbinding, geloven en eigenaarschap.”

Waarom heb jij voor dit vak gekozen?

“Ik ben een verhalenverteller. Als jong kind wilde ik predikant worden. Dat leek me prachtig. Later ontdekte ik dat je dat natuurlijk ook bij kinderen kon doen en dat trok me toch meer aan. In mijn tijd begon een PA-studie ook met het vertellen van een verhaal. Het is heerlijk om te zien hoe kinderen daadwerkelijk aan je lippen kunnen hangen als een verhaal ze boeit. Dat is het mooie van kinderen in de basisschoolleeftijd. Ze willen weten wie jij nu eigenlijk echt voor ze bent, of jij wel echt bent. Door het vertellen van verhalen kun je ze meenemen in een door jou vertelde wereld. Ik ben ervan overtuigd dat de te leren stof het best blijft hangen aan de hand van een verteld verhaal.”

Hoe zorg je ervoor dat je elk jaar beter wordt in je werk?

“Of ik elk jaar beter word, dat weet ik niet. Ik probeer wel bij te blijven. Ik onderzoek graag vernieuwingen en kijk of ik die kan toepassen binnen mijn scholen. Een uurtje ‘bomen’ met mijn IB-ers over onderwijs vind ik heerlijk. Dat geeft echt enorm veel energie. En dan niet omdat we precies hetzelfde denken, maar omdat we elkaar aanvullen en zo tot mooie dingen komen.”

Waar werk jij met je team naartoe en hoe doe je dat?

“We beginnen nu met een nieuwe schoolplanperiode. Met onze nieuwe vereniging Fides zijn we door het invullen van een confrontatiematrix en heel veel gesprekken met afvaardigingen uit diverse geledingen binnen onze vereniging uitgekomen op twee grote doelen. Deze doelen gaan centraal staan in ons strategisch beleid.

Ik ben ervan overtuigd dat de te leren stof het best blijft hangen aan de hand van een verteld verhaal

Barend van Benthem (58), directeur van De Wegwijzer en Jorai

Uit de verkenningen komen samenhangende hoofdthema’s naar voren, die we vertalen in ambities. Dit is de kapstok voor de verdere ontwikkeling. In het laatste punt gaan we in op hoe we deze ambities met elkaar willen aanpakken: onderwijsontwikkeling inzetten als mogelijkheid tot verbeteren van kwaliteit en eigenaarschap vergroten. Ook bij het maken van de schoolplannen nemen we deze grote thema’s mee. Daarbij stellen wij onszelf continu deze vragen (visiegestuurd): wat/waarom willen we dat, hoe ziet er dat dan uit en wat hebben we nodig om dat te realiseren?”

Wanneer toon(de) jij lef in je beroep?

“Bij deze vraag moet ik automatisch terugdenken aan de coronatijd. Welke kant zou dit opgaan? Wat waren de juiste beslissingen en wanneer moest je die nemen? Het nemen van beslissingen binnen het onderwijs kan een langdurig proces zijn. Dat bleek ook nu weer. Over hoeveel schijven moesten sommige onderwerpen wel niet. Dat keurig nette afwachten zit niet helemaal in mijn aard. Het kon dus voorkomen dat wij al iets hadden besloten wat landelijk gezien niet de bedoeling was. Dan moet je soms je rug rechten, omdat die beslissing beter is voor jouw organisatie. Soms moet je ook durven terugkomen op gemaakte beslissingen. In beide gevallen heb je lef nodig en zolang je het op een nette manier aan de ouders en je collega's kunt uitleggen, hoeft dat geen probleem te zijn.”

Welk verschil maakt jouw leiderschap voor jouw team?

“Bij mijn opa en oma hing vroeger een tegel in de keuken met de spreuk: ‘alleen ga je sneller, samen kom je verder!’ In het verleden had ik nog wel eens de neiging het zelf maar te beslissen en het dan samen uit te voeren. Dat liep niet altijd even lekker. Dat had ook te maken met mijn achtergrond als brandweer. Meer dan dertig jaar was ik vrijwilliger, waarvan de meeste jaren als bevelvoerder en postcommandant. Daar is het nemen van beslissingen en het uitvoeren van een plan je tweede natuur en een voorwaarde. Tegenwoordig pakken we de processen vanaf het begin meer samen op. En eerlijk is eerlijk; dat werkt prettig. Verder probeer ik altijd beslissingen te nemen vanuit de mens. Dat klinkt misschien wat wollig, maar vanuit humor, openheid, kijkend naar de mens (het team), dat is wel een beetje wie ik ben.”

Welke leider inspireert jou en waarom?

“Inspireren vind ik een groot woord. Mensen waarvoor ik heel veel bewondering heb, zijn bijvoorbeeld dr. Wim ter Horst. Geen hoogdravendepedagoog, maar down to earth en met toepasbare oplossingen voor kinderen en ouders. Marcel van Herpen vind ik ook heerlijk om te lezen of te luisteren. Bij beide vind ik het beeld inspirerend wat ze van kinderen schetsen, hoe ze ze zien en hoe kinderen ons zien. Laatst zag ik een foto van Ruud Lubbers, Piet de Jong en Dries van Agt. Dat zijn voor mij echt wel tijdsbeelden. Alle drie scherpe geesten, humorvol en tot op het laatst bij de tijd, maar ook niet bang om af en toe tegen een heilig huisje te schoppen.”