Maatregelen helpen, maar niet genoeg
Maatregelen dragen wel enigszins bij aan een oplossing, maar 5.000 mensen erbij is bij lange na niet voldoende. En de gevolgen daarvan zijn ontwrichtend.
Tekort zorgpersoneel stijgt komende 10 jaar fors
CNV: 'Dit probleem vraagt om meer dan lapmiddelen'
CNV pleit voor een rigoureuze aanpak: haal de verantwoording weg bij de zorgverleners.
Joost Veldt, bestuurder CNV Zorg en Welzijn
De grootste te verwachten tekorten zitten bij de functies verpleegkundigen, helpenden en verzorgende-IG. Verpleeghuisplekken zijn er te weinig, dus de druk op de omgeving van hulpbehoevende ouderen wordt enorm. Die kan door de professionele thuiszorg niet opgelost worden. Er moet meer gebeuren.
Dit zijn de door CNV aangedragen oplossingen:
- Investeer in extra zorgpersoneel
- Schrap rigoureus in administratie en verantwoording
- Beter personeelsbeleid
- Bereid de zorgsector voor
1 Investeer in extra zorgpersoneel
De VWS-ministers Helder en Kuipers, hebben aangegeven dat er geen personeel bij kan komen in de zorg. Met de huidige aantallen moeten we het doen. En dat is een probleem, omdat onze leden aangeven dat zij vooral behoefte hebben aan extra collega’s: ze moeten te veel werk met te weinig mensen doen.
Het argument van de ministers is dat de tekorten in andere sectoren ook oplopen en de kosten voor zorg de pan uit rijzen. Het probleem is dat de ministers hiermee de maatschappelijke kosten op het bordje van de mantelzorg leggen.
En de kosten van die rekening zijn hoog. In feite moet iedereen er rekening mee houden dat je als werknemer een aantal jaren mantelzorg moet gaan verlenen. En dan hebben we het niet over één keer per week een wandelingetje maken, maar over intensieve mantelzorg. Daar is tijd voor nodig; dat kost je zo een halve dag in de week en vaak meer, die je minder moet gaan werken. Ook hierdoor lopen de tekorten in de andere sectoren op. Maar belangrijker nog: het kost een mantelzorger dus een smak geld. Als je deze maatschappelijke kosten meeneemt, is het waarschijnlijk goedkoper om te investeren in extra zorgpersoneel.
2 Schrap rigoureus in administratie en verantwoording
We laten mensen die graag voor anderen zorgen, nu één dag per week besteden aan administratie en verantwoording. Taken waar ze niet blij van worden en waar zorgvragers niet of nauwelijks baat bij hebben. Als we deze taken met de helft terugdringen, kun je 10% meer zorg leveren.
Het is tijd voor een fundamenteel andere organisatie van de zorgsector. Zorgverleners, die dag in dag uit toegewijd werken ten behoeve van hun zorgvragers, verdienen het vertrouwen van werkgevers, financiers, zorgvragers en hun omgeving. We kunnen het niet langer volhouden dat zorgverzekeraars jaarlijks dezelfde lijstjes terugvragen en gemeenten allemaal andere verantwoordingsformulieren willen hebben.
CNV pleit voor een omgekeerde bewijslast: in plaats van te beginnen met verantwoording, zou het uitgangspunt vertrouwen moeten zijn. Als financiers willen controleren of hun geld goed wordt besteed, dan komen ze zelf maar kijken. Vindt hij de zorg onvoldoende, dan toont hij dat aan. Zo nodig, moeten we dit wettelijk afdwingen.
3 Beter personeelsbeleid
De zorgsector scoort heel slecht op de lijstjes met werkdruk en ziekteverzuim. Duizenden verpleegkundigen kozen de afgelopen jaren om als ZZP’er te gaan werken. De belangrijkste reden is dat ze alleen op die manier grip hebben op hun werktijden en werk en privé kunnen combineren.
In de zorg hebben we ervaring met mantelzorg door werknemers. Eén op de drie werknemers verleent mantelzorg. En daar is schrikbarend weinig beleid op. Het is van de welwillendheid van een leidinggevende afhankelijk welke ruimte er is om mantelzorg met je werk te combineren. Met als gevolg dat heel veel werknemers onder hoge druk staan. Combineer dat met het gebrek aan zeggenschap over je werktijden en de hoge administratielast en je snapt ineens waar dat hoge ziekteverzuim vandaan komt. Wat we dus van de zorgsector kunnen leren is dat we als samenleving echt veel meer moeten doen om te zorgen dat de mantelzorg van de grond komt. Ideeën zijn er wel, variërend van het vergoeden van mantelzorg om inkomensverlies op te vangen tot het overgaan naar een 30-urige werkweek, zoals voorgesteld door het CNV.
4 Bereid de zorgsector voor
Met de huidige tekorten piept en kraakt de zorg al in zijn voegen. De werkdruk is onaanvaardbaar hoog. Daar komt straks voor zorgpersoneel ook de samenwerking met mantelzorgers bij. Dat geeft namelijk niet alleen de noodzakelijke extra hulp, maar vraagt ook afstemming en coördinatie.
Ten tweede wordt de professionele zorg nog zwaarder belast. Het is nu al moeilijk om een plek in een verpleeghuis te krijgen, maar de wachtlijsten gaan alleen maar groeien. Dit betekent dat mensen pas later in een verpleeghuis terechtkomen en hun zorgbehoefte dan al behoorlijk zwaar is.
Ten derde zal technologie en innovatie een deel van de oplossing moeten gaan bieden. Die omslag is nog lang niet gemaakt en vraagt ook een flinke aanpassing in de sector.
Dit zijn maar drie van de ingrijpende veranderingen die eraan komen. We moeten niet wachten met het maken van die aanpassingen. In veel instellingen is men op de werkvloer zo gericht om de huidige werkdruk op te pakken, dat er geen tijd is om voor te bereiden op deze ontwikkelingen. Maar er kan niet langer gewacht worden om de noodzakelijke veranderingen aan te brengen in de zorg. Een realistische aanpak, investeringen in personeel en een herziening van administratieve lasten zijn cruciaal. De toekomst van de zorg hangt af van onze acties vandaag.
